۲- بيان مساله (پرسش آغازی تحقيق)

۲- بيان مساله (پرسش آغازی تحقيق)

بيان خوب يك مساله، اطلاعات زير را ارائه می كند:

• اهميت مساله
• محدود شدگی مساله در يك حوزه تخصصی
• اطلاعات كلی درباره تحقيقات انجام شده
• چارچوبی برای ارائه نتايج تحقيق
• مشكلات موجود در سازمان
• قلمروهای موردنظر مديريت برای بهبود
• قلمروهای نظری كه پژوهشگران تحقيقات بنيادی بايد با نظريه هايشان آن را مشخص تر و محدودتر كنند
• تعريف تمامی متغيرهای مرتبط اعم از متغيرهای مفهومی يا عملياتی

ويژگی های بيان مساله تحقيق (پرسش آغازی)

۱- واضح، روشن، محدود و شفاف بودن (رعايت اصل تحديد مساله)

۲- امكان بررسی داشتن (اجرای فرايند تحقيق روی آن)

۳- عدم تاكيد بر قضاوت های اخلاقی، ارزشی و فلسفی

۴- مطرح نكردن پيش بينی های كلی

۵- به صورت سوالی مطرح شدن

۶- توجه به رابطه بين حداقل دو متغير كلی

۷- وجود داشتن امكان اندازه گيری متغيرها

نكاتی در انتخاب مسائل تحقيقاتی

• خودداری از دوباره كاری در تحقيقات
• مهم بودن مساله تحقيق و ارزش بررسی آن
• علاقه مندی، كنجكاوی و كشش علمی برای شناخت آن
• آموزش، شرايط و كيفيات فردی شخص محقق
• فراهم بودن اطلاعات برای سنجش و عملی بودن روش تحقيق
• وجود وسايل و امكانات مورد نياز تحقيق
• امكان همياری و همكاری در انجام تحقيق بين واحدها و افراد ذيربط
• فراهم بودن بودجه تحقيق و استفاده احتمالی از آن
• پيش بينی مشكلات، موانع، رويدادها و خسارات احتمالی در رابطه با تحقيق
• وجود زمان لازم برای تحقيق

چگونگی ارزيابی مساله تحقيق

۱- آيا زمينه مساله، گستردگی و ويژگی های آن با توجه به پيشينه تحقيق بيان شده است؟

۲- آيا مساله، دامنه مطالعه را محدود ميكند؟

۳- آيا مساله، قلمرو علمی تحقيق را مشخص ميكند؟

۴- آيا اهميت مساله بر حسب يك يا چند ملاك زير بررسی شده است؟

الف – دستيابی به يك شيوه نو در اجرای امور

ب – تدوين يك نظريه

ج – عموميت بخشيدن و گسترش دانش و نظريه های علمی

د – پاسخ گويی به مسائل جامعه

ه – پيشبرد روش شناسی در تحقيق

۵- آيا می توان پيرامون آن فرضيه هايی مطرح كرد؟

۶- آيا فرضيه های تحقيق، روش تحقيق را جهت می دهد؟

۷- آيا متغيرهای پژوهش در آن مشخص است؟

۸- آيا تعريف عملياتی متغيرهای آن امكان پذير است؟

خطاها در هنگام انتخاب مساله

دالن معتقد است دانشجويان و پژوهشگران هنگام انتخاب مساله مرتكب چهار اشتباه می شوند:

۱- مساله ای را بدون تحليل جنبه های مختلف آن، شتابزده انتخاب می كنند.

۲- بدون مطالعه منابع مرتبط با موضوع، اقدام به انتخاب مساله می نمايند.

۳- قبل از انتخاب مساله پژوهشی، روش اجرای تحقيق را مشخص می كنند.

۴- به جای تعريف دقيق و روشن مفاهيم موجود در مساله، آن را به صورت كلی توصيف می كنند.

ارتباط بين مساله با عنوان و موضوع تحقيق

اولين گام در هر تحقيق، انتخاب يك موضوع است، برای انتخاب آن، فرمول و قاعده خاصی وجود ندارد:

۱- راه های انتخاب موضوع تحقيق

• تجارب شخصی
• كنجكاوی در اطلاعات منتشره از سوی رسانه ها
• بهره گيری از دانش قلمرو تخصصی
• تمايل به حل مساله
• فرصت ها و تهديدات پيش آمده
• ارزش های فردی
• وقايع زندگی روزمره

۲-فنون درك مساله تحقيق از عنوان تحقيق

• آزمون نظريه ها، مدل ها و روش های مطروحه در ادبيات قلمرو تخصصی
• بحث بر سر ايده با ديگران
• بكارگيری يك محتوای خاص
• تعريف اهداف و خواسته مورد نظر از تحقيق

تبديل موضوع به مساله تحقيق

مراحل اين فرايند به شرح زير است:

مرحله اول: توجه به جوانب سؤال برانگيز موضوع

مرحله دوم: تعيين هدف تحقيق

مرحله سوم: بيان موضوع به صورت يك رشته سؤال

مرحله چهارم: فرضيه سازی به عنوان پاسخ های احتمالی

رابطه بيان مساله و نوع تحقيق

۱- بيان مساله در تحقيق توصيفی

۲- بيان مساله در تحقيق تبيينی

الف) تبيين به معنای جستجوی علل (نتايج)

ب) تبيين به معنای بررسی يك انديشه ساده

ج) تبيين به معنای بررسی انديشه های پيچيده تر